6 şapkalı düşünme tekniği son zamanlarda merak edilmektedir. Doğru kararlar vermek, hayatımızın her noktasında çok önemlidir. Karar vermekte zorlanıyorsanız, 6 şapkalı düşünme taktiği sizin için daha faydalı olacaktır. Verdiğiniz kararları farklı bakış açısıyla görmenizi sağlayacak olan 6 şapkalı düşünme tekniğini, bu yazımızda sizlere detaylı bir şekilde anlatacağız.
6 Şapkalı Düşünme Tekniği
Dr. Edward de Bono modern yaratıcı düşünme sanatının kurucularıdır. Global anlamda iş ve okul hayatında kullanılan yaratıcı düşünme tekniklerini ortaya atmışlardır. Bunlardan en bilineni ve en önemlisi 6 şapkalı düşünme tekniğidir.
Bir ekipte verimliliği tehdit eden en büyük unsurlardan biri, bilgiyi kazanmak yerine tartışmayı kazanmaya çalışmaktır. Bono, ekip olarak karar vermenin zor olduğunu ve bazı düşünme şekillerinin birbirlerine engel olduğunu görmüştür. Bundan dolayı farklı düşünceleri bir araya getirmek için 6 şapkalı düşünme tekniğini geliştirmiştir. Sorunlara ortak bir şekilde çözüm aramak, ekip içerisinde verimliliği arttırmaktadır.
Bu teknikte şapkaları taktığınız an bambaşka bir düşünce boyutuna geçeceğinizi hayal edin. Mesela; kırmızı şapka hislere, yeşil şapka farklı fikirlere, sarı şapka ise faydaya odaklanmanızı sağlıyor. Düşüncelerinizi ve vizyonunuzu etkileyen bu 6 şapka düşünme tekniğine gelin birlikte bakalım.
Beyaz Şapka
Bu şapkayı taktığımızda tarafsız ve objektif olmalıyız. İstatistik ve veriler önemlidir, duygu ve düşünceye yer yoktur. Beyaz şapka somut verilere yönelmemizi sağlayacaktır. Beyaz şapkayı taktığımızda kendimize bunları sormalıyız;
- Ben Neler biliyorum?
- Neleri Bilmiyorum?
- Elimdeki verilerde eksiklikleri nasıl doldururum?
- Gerçeklik nedir?
Kırmızı Şapka
Kırmızı şapka tamamen duygusallıkla ilgilenir. Bu şapkayı takan bir kişi olaylara tamamen duygusal yaklaşabilir. Bu şapkayı takan kişiler duygu ve sezgilerle hareket edebilir. İnsanların neler hissettiğini anlayabilir, her şeye daha hassas ve daha duygusal yaklaşabilirsiniz. Kırmızı şapkayı taktığımızda kendimize şunları sormalıyız:
- Bu olay bana ne hissettirdi?
- Bu olay için beklentilerim nelerdi?
- Vereceğim karar mutlu hissettiriyor mu?
Sarı Şapka
Sarı şapkayı takan kişi yaşanılan sorunların pozitifliğine ve yararlı kısımlarına odaklanır. Sarı rengin temsil ettiği enerji, fikrin nasıl işlediğine ve olası sonuçlar hakkında olumlu gerçekliğe yönelmemizi sağlar. Bahsettiğimiz pozitiflik, gerçeklikten uzak kalmamıza sebep olmaz.
Sarı şapkayı taktığımızda kendimize şunları sormalıyız:
- Bu fikirlerin bana yararları nedir?
- Bu fikrin çalışmasını nasıl sağlarım?
- Bu çözümden kimler yararlanabilir?
Yeşil Şapka
Yeşil şapka tamamen yaratıcılığı temsil eder. Yeşil şapkayı taktığımızda beynimizin içinde fikirler oluşmaya başlar. Problem çözmek adeta zevk ve hobiye dönüşür. İzlenecek sabit bir yöntem yoktur. Yaratıcılık tıpkı kas yapmak gibi, zamanla gelişim gösterir. Yeşil şapkayı taktığımızda şunları sormalıyız:
- Bu durum bana neler anımsattı?
- Bu çözümü nasıl geliştirebilirim?
- Daha etkili bir çözüm yolu bulabilir miyim?
Mavi Şapka
Mavi şapka organizasyon ve planlama yapmanın simgesidir. Mavi şapka, diğer şapkaları kullanma süremizi ayarlar.
- Mavi şapkayı taktığımızda şu soruları sormalıyız:
- Nasıl yapılacak?
- Eylemleri hangi şekilde gerçekleştireceğiz?
- Asıl hedefimiz ne?
Siyah Şapka
Siyah şapka negatifliğin gerçek simgesidir diyebiliriz. Verilen bir kararın olumsuz sonuçlarıyla ilgilenir ve sadece eleştiri yapar. Siyah şapkayı takan bir kişi iyimserlikten uzaklaşır ve sonuçların faydalarından çok zararlarını ortaya koyar. Siyah şapkayı taktığımızda şunları sormalıyız:
- Bu planın riskleri nedir?
- Bu planın zararları var mı?
- Planın zayıf noktaları neler?
- En kötü ihtimalle ne olabilir?
Şapkaların Sentezi
Gördüğünüz gibi olaylara geniş bir çerçeveden bakmak sizi vizyon ve bilgi sahibi yapar. Tüm şapkalar aslında birbirini dengelemektedir. Kurulan dengeyi farkına varmalı ve kendimize yenilikler katmalıyız. Sonuç olarak hepsinin birleşimiyle muhteşem sonuçlar alabiliriz. Önemli olan her şapkaya gereken ilgiyi ve zamanı vermektir.
